Taalstoornis
Sociale en emotionele ontwikkeling van jongeren met een taalontwikkelingsstoornis
Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben ernstige problemen bij het leren en gebruiken van hun eerste taal. Deze problemen worden niet veroorzaakt door andere problemen, zoals gehoorproblemen, een autismespectrumstoornis of een intellectuele beperking.
Het eMOTOS-project
Taalproblemen van kinderen met een TOS maken communicatielastiger. Daardoor kunnen deze kinderen minder leren van hun sociale omgeving. Dit bemoeilijkt hun sociale en emotionele ontwikkeling. eMotos is een onderzoeksproject naar de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen met een TOS. Welke problemen ervaren deze kinderen wel én niet? En welke factoren spelen mee bij het ontstaan en in stand houden van deze problemen?
Het onderzoek laat zien dat kinderen met een TOS meer kans hebben op sociale problemen, zoals problemen met vrienden en gepest worden. Kinderen met een TOS die minder begrip hebben van de eigen emoties, hebben ook meer sociale problemen. Ook minder begrip van andermans emoties en minder emotieregulatie dragen bij aan het ontstaan van verschillende problemen. Ook kinderen met een TOS hebben internaliserende problemen (depressie of sociale angst) en externaliserende problemen. Bij jonge kinderen met een TOS komt agressie vaker voor en bij oudere kinderen zijn er meer gedragsproblemen. Problemen in de emotionele ontwikkeling overschaduwen vaak de invloed van de ernst van de taalstoornis. In de begeleiding en behandeling moet daarom veel aandacht worden besteed aan de ontwikkeling van emotionele competentie, naast de taalbehandeling.
Er is veel variatie binnen de groep van kinderen met een TOS. Sommige kinderen ervaren weinig of geen problemen, terwijl andere kinderen veel en sterke problemen ervaren.
Betrokken personen
Psychologie - Neeltje van den Bedem, Carolien Rieffe, Julie Dockrell (University College London)
Nederlandse Stichting voor dove en slechthorende kinderen (NSDSK) - Karin Wiefferink
Belangrijkste publicaties
- Kruythoff, A., Wiefferink, K, Uilenburg, N., & Rieffe, C. (2019). Door de ouders geïmplementeerd programma voor vroege taalinterventie voor laatsprekers: verandering van het communicatieve gedrag van ouders en taalresultaten van kinderen op de leeftijd van 3 en 4 jaar. Internationaal tijdschrift voor taal- en communicatiestoornissen, 54, 451-464.
- Rieffe, C., & Wiefferink, C.H. (2017). Blije gezichten, droevige gezichten; Emotiebegrip bij peuters en kleuters met taalstoornissen. Onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen, 62, 40-49. doi: 10.1016/j.ridd.2016.12.018
- Van den Bedem, N.P., Dockrell, J.E., Van Alphen, P.M., & Rieffe, C. (2020). Emotionele competentie bemiddelt de relatie tussen communicatieproblemen en reactieve externaliserende problemen bij kinderen met en zonder taalontwikkelingsstoornis: een longitudinaal onderzoek. Internationaal tijdschrift voor milieuonderzoek en volksgezondheid, 17 (16), 6008. doi: 10.3390/ijerph17166008.
- Van den Bedem, N.P., Willems, D., Dockrell, J.E., Van Alphen, P.M., & Rieffe, C. (2019). De onderlinge relatie tussen empathie en vriendschapsontwikkeling tijdens de (pre) adolescentie en het modererende effect van een taalontwikkelingsstoornis: een longitudinaal onderzoek. Sociale psychologie, 28, 599-619. doi: 10.1111/sode.12353
- Download hier de eMOTOS-brochure [BNVD1] voor ouders en professionals.
Hier downloaden het proefschrift van Neeltje van den Bedem.
